Jedną z czterech uznanych w Polsce mniejszości etnicznych są Tatarzy, dziś najliczniej zamieszkujący Podlasie. W ramach 17. Edycji Nocy Muzeów w Opolu Centrum Dokumentacyjno-Wystawiennicze Niemców w Polsce – oddział WBP w Opolu – zaprasza na spotkanie z przedstawicielami tej społeczności w Polsce oraz na pokaz i degustację tatarskiej kuchni – jednego z najważniejszych elementów tatarskiego dziedzictwa materialnego.
Tatarzy na terenie Polski osiedlali się od końca XIV wieku, głównie w okolicach Wilna, Trok, Grodna i Kowna; od XVII w. także na Wołyniu i Podolu, a u schyłku wieku na Suwalszczyźnie. Przyjmowani byli szczególnie chętnie przez księcia Witolda. Mimo upływu czasu udało się im zachować odrębną tożsamość, zwyczaje i religię. Swoją kulturę pielęgnują przede wszystkim w domach i w codziennym życiu społeczności, a jednym z najważniejszych elementów ich materialnego dziedzictwa jest kuchnia. Potrawy takie jak kołduny, pierekaczewnik (warstwowe ciasto z mięsem lub w wersji na słodko), babka ziemniaczana, kindziuk, czebureki czy drożdżówki pojawiają się na stołach nie tylko w święta, lecz także w dni powszednie.
Zapraszamy na 17. Noc Muzeów w Opolu, która odbędzie się już w sobotę, 17 maja 2025 roku i rozpocznie w naszym Centrum o godzinie 18:00. W ramach projektu Mniejszości w Dialogu. Cykl spotkań międzykulturowych spotkamy się z Różą Chazbijewicz, prezeską Fundacji Tatarskie Towarzystwo Kulturalne oraz Adamem Jakubowskim, sekretarzem Rady Fundacji Tatarskie Towarzystwo Kulturalne, którzy opowiedzą o tradycji i kulturze tatarskiej. Spotkanie poprowadzi Dominika Gorgosz-Złoty – dziennikarka radiowa i prasowa oraz wykładowczyni akademicka.
Po rozmowie, w godzinach 20:00-22:00, odbędzie się pokaz i degustacja wybranych dań kuchni tatarskiej. Ponadto, w godzinach 18:00-22:00, będzie możliwość zwiedzania prezentowanej w Centrum wystawy stałej „Niemcy w Polsce – historia i teraźniejszość”.
Zapraszamy do Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczego Niemców w Polsce przy ul. Szpitalnej 11 w Opolu. Obowiązuje rezerwacja miejsc na spotkanie i degustację potraw; uprzejmie prosimy o zgłoszenia mailowo na adres cdwbp@cdwbp.opole.pl lub telefonicznie pod numerem +48 517 448 045.
Projekt realizowany jest we współpracy ze Związkiem Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce oraz finansowany ze środków Instytutu Stosunków Zagranicznych (ifa, Institut für Auslandsbeziehungen) z budżetu Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Auswärtiges Amt der Bundesrepublik Deutschland).
Fundacja Tatarskie Towarzystwo Kulturalne aktywnie przyczynia się do pielęgnowania tatarskich tradycji w Polsce oraz do podtrzymywania tożsamości kulturowej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Organizuje spotkania z kulturą tatarską, warsztaty kuchni tatarskiej, tatarskie bale, uroczyste obchody świąt muzułmańskich, zajęcia edukacyjno-kulturowe. Działania Fundacji skierowane są do społeczności tatarskiej, ale też do społeczeństwa większościowego.
Tatarzy osiedlali się w Wielkim Księstwie Litewskim od końca XIV wieku, głównie w okolicach Wilna, Trok, Grodna i Kowna, a od XVII w. także na Wołyniu i Podolu, a u schyłku wieku na Suwalszczyźnie. Nazywano ich Lipkami lub Muślimami. Najczęściej byli to uchodźcy polityczni należący do starszyzny tatarskiej Złotej Ordy i Krymu, przyjmowani szczególnie chętnie przez księcia Witolda.
Na terenie dzisiejszego Podlasia zamieszkali za sprawą Jana III Sobieskiego, który to w zamian za zaległy żołd przekazał Tatarom ziemie. Pułkownik Samuel Murza Korycki ze swoją kompanią otrzymał ziemie w Lebiedziewie i Małaszewiczach w ekonomii brzeskiej oraz w Batczy, Litwinkach, Kleszczach, Polatyczach, Piaskach, Żabinach i Kuchowiczach w ekonomii kobryńskiej. Rotmistrz Daniel Szabłowski ze swoją kompanią w Małaszewiczach. Rotmistrz Romanowski z oficerami w Studziance. Rotmistrz Olejewski ze swoją kompanią we wsiach leśnictwa sokólskiego Drahle, Bohoniki, Malawicze. Pułkownik Samuel Murza Krzeczowski ze swoją kompanią w Kruszynianach, Nietupie, Białogorcach i Łużanach w ekonomii grodzieńskiej. Ogółem wyznaczono na lokację Tatarów 526 włók ziemi (dawna miara powierzchni odpowiadająca 1 łanowi chełmińskiemu = 30 morg ≈ 17,955 hektara).