Wystawy czasowe
Prezentowane w Centrum wystawy czasowe nawiązują będą do historii, osobistości, sztuki oraz literatury mniejszości społecznych i etnicznych w Polsce i Europie.
17.12.2024-31.01.2025
Wspólnie z Centrum Badań Mniejszości Niemieckiej (CBMN) sięgnęliśmy do fotografii i dokumentów, relacjonujących spotkania adwentowe i mikołajkowe kół i organizacji mniejszości w pierwszych dekadach ich legalnego funkcjonowania. Nie wszystkie zdjęcia udało się nam opisać; niektóre z nich są też, co zrozumiałe, gorszej jakości. Mimo to zdecydowaliśmy się na ich publikację z tej prostej przyczyny: to właśnie te niedoskonałe, często amatorskie ujęcia, w najlepszy sposób oddają wycinek tej działalności oraz realia tamtych czasów. Więcej informacji TUTAJ.
wernisaż: 20.11.2024, godz. 17:00
wystawa: 20.11.2024-13.12.2024
Po II wojnie światowej tereny m.in. Prus Wschodnich zyskały miano ziem odzyskanych. Z kolei domy – a w nich meble i sprzęty – były nazywane poniemieckimi. (Po)niemiecki był i jest nadal układ urbanistyczny mazurskich wiosek i miasteczek, takim też pozostaje krajobraz kulturowy tego regionu. Owa (po)niemieckość oznacza, że czegoś już nie ma. Co się z tym jednak stało? I czy ziemie te aby naprawdę zostały „odzyskane”? Przez kogo i w jakich okolicznościach?
Fotografia jest dla autorki medium na pojęcie niepojętego – olbrzymich tragedii i traum, które pozostają zaklęte w ukształtowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym tych terenów, tak odmiennych od chociażby centralnej Polski. Sposób oddzielania od siebie pól, aleje klonowe i lipowe, a nawet stare owocujące jabłonki w środku monokultur świerkowych świadczą o tym, że kiedyś musiało tu być siedlisko: oto relikty mieszkańców Mazur, którzy tu mieszkali i którzy ukształtowali te miejsca.
Wernisażowi prac Olgi Żmijewskiej oraz laureatów konkursu „(Po)Niemieckie” towarzyszyć będzie fotograficzne spotkanie wokół tematu (po)niemieckości: w środę, 20 listopada 2024 r., o godzinie 17:00. Więcej informacji TUTAJ.
1-31.10.2024
Johann von Dornau, pełniący rolę lekarza i bibliotekarza na brzeskim zamku, Johann Georg III von Oppersdorff, gospodarz zamku w Głogówku i twórca jednej z największych bibliotek na Górnym Śląsku czy Georg Adam Franz von Gaschin, fundator murowanego kościoła na Górze Świętej Anny – te i szereg innych postaci łączyły podróże edukacyjne do założonego 800 lat temu uniwersytetu w Padwie. Zapraszamy w podróż w czasie i przestrzeni; naszymi przewodnikami będą nietuzinkowi bohaterowie ze Śląska, podejmujący trud podróży edukacyjnej bądź rycerskiej na uniwersytet w Padwie, który od XVI stulecia był intelektualną wizytówką Republiki Weneckiej.
Wydarzenie w ramach Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim. Pełen program TUTAJ.
Dowiedz się więcej TUTAJ.
Otwarcie wystawy i wykład: 3 października 2024, godz. 18:00
Wystawa czynna do końca października 2024
Zabytki sakralnej i świeckiej architektury ceglanej do dziś charakteryzują krajobrazy od Niemiec po Polskę, Litwę i Łotwę, ale też w Danii i południowej Szwecji. Zapraszamy na wystawę czasową, prezentującą fenomen architektury będącej istotną częścią wspólnej tożsamości europejskiej.
Wydarzenie w ramach Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim. Pełen program TUTAJ.
Dowiedz się więcej TUTAJ.
Pokonkursowa wystawa fotografii
1.-20.08.2024
Wystawa fotograficzna ,,Oblicza mojej ojczyzny“ przedstawia wyjątkowe dzieła młodych ludzi, którzy wzięli udział w niedawno zakończonym konkursie o tej samej nazwie, zorganizowanym przez Związek Młodzieży Mniejszości Niemieckiej (BJDM). Konkurs miał na celu umożliwienie młodym twórcom wyrażenia swojej wizji małej ojczyzny za pomocą fotografii. Każdy uczestnik uchwycił na zdjęciu to, co symbolizują dla niego strony ojczyste ̶ ich piękno, historię, kulturę i codzienne życie.
Dowiedz się więcej TUTAJ.
wernisaż: 1.08.2024, godz. 18:00;
wystawa: 1.08.-31.08.2024.
Mauga Houba-Hausherr urodziła się w 1963 r. w Katowicach. Pierwsze szlify zdobyła w Ognisku Plastycznym i w Liceum Sztuk Pięknych w Opolu. W 1992 r. ukończyła Wyższą Szkołę Niederrhein (Hochschule Niederrhein) w Krefeld w Nadrenii Północnej-Westfalii, uzyskując tytuł Diplom-Designerin. Od lat uczestniczy w sympozjach artystycznych oraz prowadzi kursy malarstwa i rysunku. Jej pełne ekspresji prace prezentowane są na licznych wystawach w Polsce i w Niemczech.
Mauga Houba-Hausherr postrzega siebie jako Polkę i Niemkę, ale także w swojej sztuce jako osobę, która potrzebuje mostów, aby przekraczać je w pożądanym kierunku i zdać relację z przeciwległego brzegu.
Wernisaż odbędzie się w czwartek, 1 sierpnia, o godzinie 18:00 w siedzibie Centrum w Opolu przy ul. Szpitalnej 11. Cieszymy się na Państwa przybycie!
Więcej informacji TUTAJ.
Sztuka w Centrum: AKM Kreutzberg
1.07.2024-27.07.2024
Wernisaż: 1.07.2024 o godz. 11:00
Sztuka Alfreda Karla Marii Kreutzberga, artysty samouka z Bad Honeff w Nadrenii Północnej-Westfalii, jest wyrazista i barwna. Pełna ekspresji i fantazyjnych motywów ukazuje wolę życia autora i jego entuzjazm, jednocześnie jednak dystans do samego siebie.
AKM Kreutzberg maluje nieprzerwanie od piątego roku życia. Jako samouk chciał pozostać nieobciążony i wolny od wszelkich uniwersyteckich trendów. W 2002 roku zdecydował się publicznie udostępnić swoje prace. Pomaga mu to radzić sobie z niepełnosprawnością ̶ od wielu lat cierpi na chorobę Parkinsona.
Ze swojej niepełnosprawności żartuje mówiąc, że poprosił Boga: „Panie, pozwól mi drżeć, aby moje ręce mogły dobrze malować. ̶ Wysłuchał mojej prośby, ale zapomniał przywrócić mi pełnię sił, ponieważ potrzebował czasu na pilniejsze rzeczy.” Malarstwo, które Kreutzberg postrzega jako uzależnienie, daje mu siłę do życia.
Więcej informacji znajduje się TUTAJ.
Fotorelację znaleźć można TU.
Karaimskie tropy w Opolu
18.05.2024-30.06.2024
Od ponad 630 lat przedstawiciele społeczności karaimskiej zamieszkują w Rzeczpospolitej, dzieląc dolę i niedolę ze współobywatelami swej ojczyzny. Ich przodków sprowadził z Krymu Wielki Książę Litewski Witold i osadził w stolicy, Trokach oraz wielu miejscowościach w granicach swego Księstwa. Potomkowie trockich Karaimów założyli gminy m.in. w Łucku i Haliczu.
Osadnictwo karaimskie na Dolnym Śląsku i Śląsku Opolskim związane było ze zmianami politycznymi po II wojnie światowej. Migracje obywateli polskich zamieszkałych na Kresach Wschodnich były również udziałem części społeczności karaimskiej, która w II Rzeczpospolitej skupiona była w tradycyjnych siedliskach w Trokach, Wilnie, Łucku i Haliczu. Do miast w granicach powojennej Polski Karaimi przybywali wraz z transportami tzw. repatriantów. Na ich drodze znalazło się również Opole.
Dwujęzyczna, polsko-niemiecka wystawa czasowa „Karaimskie tropy w Opolu” przygotowana została z myślą o organizowanym w Centrum Dokumentacyjno-Wystawienniczym Niemców w Polsce projekcie „Mniejszości w dialogu. Cykl spotkań międzykulturowych”, w ramach którego na spotkanie w Opolu 18 maja 2024 zaproszeni zostali przedstawiciele mniejszości karaimskiej. Wystawa prezentowana jest do 30 czerwca 2024 roku w siedzibie Centrum; wstęp na wystawę jest bezpłatny.
Autorzy: Mariola Abkowicz i Adam Dubiński (Związek Karaimów Polskich, Fundacja Karaimskie Dziedzictwo)
Tłumaczenie: Bogna Piter, Katharina Schaible
Projekt graficzny: Leszek Kwiatkowski
Zdjęcia: Archiwa ZKP i FKD
Cyganie - Romowie. Zapomniane obrazy
16.04.2024-30.06.2024
Wystawa „Cyganie ̶ Romowie. Zapomniane obrazy” składa się z cyklu fotografii dokumentujących życie codzienne grup romskich w Polce w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku.
Fotografie tworzące ekspozycję są ostatnim uratowanym skrawkiem świata i wędrownego stylu życia Romów, który bezpowrotnie już minął. Pokazują zwyczajność romskiego życia, jego zharmonizowanie ze zmianami pór roku, życie zgodne z rytmem przyrody i w sposób oczywisty pogodzenie z tym rytmem. Ta oczywistość zmian pór roku i temperatury wyznaczała rytm romskiego funkcjonowania, pokazywała pewną harmonię życia zgodnego z naturą.
Twórcą zdjęć jest krakowski fotografik Janusz Helfer, który zafascynowany kulturą romską utrwalił fragmenty życia i obrazki tego coraz bardziej odchodzącego w niepamięć świata.
(tekst towarzyszący wystawie).
Wystawę czasową Stowarzyszenia Romów w Polsce, prezentowana w naszym Centrum w ramach projektu „Mniejszości w dialogu. Cykl spotkań międzykulturowych”, oglądać można w naszej siedzibie przy ul. Szpitalnej 11 w Opolu do końca czerwca 2024 r. od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00-15:00. Wstęp jest bezpłatny. Zapraszamy!
Obcy-obca w judaizmie. Historie pędzlem malowane
13.06.-31.08.2023
Wernisaż: 13.06.2023
13 czerwca 2023 r. w siedzibie naszego Centrum odbyło się spotkanie z Mirą Żelechower-Aleksiun, malarką żydowskiego pochodzenia, jedną z najbardziej wyrazistych postaci wrocławskiego środowiska artystycznego. Podczas spotkania artystce towarzyszyły obrazy z dwóch cyklów, inspirowanych treściami Tory: Rut i Ester.
W odniesieniu do tych historii malarka porusza temat obcości w judaizmie, bo jak pisze: „Ponieważ byliśmy obcy w Egipcie, mamy większe zrozumienie dla obcości. (…) Rut jest Moabitką, zakazaną dla Żydów obcą. A jednak ta obca staje się pramatką króla Dawida, rodu Mesjasza. Ta uniwersalność wzorca urzekła mnie swoją aktualnością. Ciąg dzielnych kobiet jest wzorem na dzisiejsze podejście do roli kobiety.”
Wystawa zorganizowana została w ramach projektu „Mniejszości w dialogu. Cykl spotkań międzykulturowych”. Więcej informacji na temat projektu można znaleźć TUTAJ.
Obcy w swoim domu
(wrzesień 2022-styczeń 2023)
Przed 70 laty, w wyniku postanowień poczdamskich, miliony Niemców zostały zmuszone do opuszczenia swoich domów na wschodnich terytoriach kraju. Wypędzeni ze swoich domów i wiosek, bez żadnego dobytku, przybyli do zupełnie obcego środowiska. Często byli przyjmowani niechętnie; brakowało mieszkań, panował głód i bezrobocie. Był to trudny czas zarówno dla przesiedleńców, jak i miejscowej ludności.
Na opuszczone tereny przybywała niejednorodna grupa Polaków: wypędzeni z Kresów, polscy repatrianci z niewoli wojennej i robót przymusowych czy osadnicy z Polski centralnej. Każdy miał inne oczekiwania; wielu pojawiło się tu nie z własnej woli. Miasta i miasteczka naznaczone wpływami niemieckimi były częściowo zniszczone; kraj był obcy, a przyszłość niepewna. Utrata ojczyzny i wykorzenienie odcisnęły piętno na poszkodowanych z obu narodów i ich potomkach.
Dwujęzyczna polsko-niemiecka wystawa objazdowa jest wspólnym projektem HAUS SCHLESIEN w Königswinter, Muzeum Powiatowego w Nysie, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze oraz Muzeum Regionalnego w Środzie Śląskiej. Ma na celu zilustrowanie poglądów drugiego narodu w Niemczech i Polsce, a tym samym przyczynienie się do wzajemnego zrozumienia.
Silke Findeisen, HAUS SCHLESIEN
